Khái niệm
Mô hình Hệ sinh thái Bronfenberner là một lý thuyết tâm lý học phát triển được Urie Bronfenberner đề xuất. Trong đó, mô hình mô tả sự phát triển của con người trong quá trình tương tác với các tầng lớp môi trường khác nhau, nhấn mạnh rằng cá nhân không chỉ bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên trong mà còn bị tác động bởi các mối quan hệ và môi trường xung quanh cá nhân đó.
Mô hình này được cấu trúc thành năm hệ thống môi trường đồng tâm, ảnh hưởng lẫn nhau
- Hệ thống vi mô (Microsystem): môi trường gần gũi nhất với cá nhân, bao gồm các tương tác trực tiếp và các mối quan hệ như gia đình, bạn bè, trường học, đồng nghiệp...
- Hệ thống liên kết (Mesosystem): mối liên kết giữa các hệ vi mô khác nhau như mối quan hệ giữa gia đình và trường học của đứa trẻ...
- Hệ thống ngoại vi (Exosystem): môi trường mà cá nhân không trực tiếp tham gia nhưng vẫn bị ảnh hưởng như công việc của cha mẹ, hay cách chính sách của chính phủ...
- Hệ thống vĩ mô (Macrosystem): các giá trị văn hóa, phong tục, luật pháp và các hệ thống xã hội.
- Hệ thống thời gian (Chronosystem): các thay đổi theo thời gian trong các hệ thống trên, bao gồm cả các sự kiện cuộc sống và các thay đổi xã hội.
Ví dụ
Để nghiên cứu hành vi học tập trực tuyến của trẻ em nhằm thiết kế trải nghiệm phù hợp, mô hình Hệ sinh thái Bronfenberner có thể được áp dụng để hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến việc học này.
- Hệ thống vi mô (Microsystem): giáo viên lồng các ứng dụng học trực tuyến vào bài giảng của mình, khuyến khích học sinh sử dụng ở nhà.
- Hệ thống liên kết (Mesosystem): cha mẹ và trường học cùng hỗ trợ học sinh trong việc sử dụng ứng dụng trực tuyến để học tập, cùng theo dõi tiến độ học tập của trẻ.
- Hệ thống ngoại vi (Exosystem): thời gian làm việc của cha mẹ linh hoạt, có thể sắp xếp để cùng con học trên ứng dụng trực tuyến.
- Hệ thống vĩ mô (Macrosystem): các yếu tố kinh tế xã hội giúp con có khả năng tiếp cận internet và thiết bị điện tử để học tập (như máy tính, máy tính bảng...)
- Hệ thống thời gian (Chronosystem): sự phát triển công nghệ đang từng bước được ứng dụng trong xã hội.
Thông qua việc phân tích hành vi học tập trực tuyến của trẻ em theo mô hình, nhóm nghiên cứu có thể nhận thấy vai trò cốt lõi của cha mẹ trong qua trình học của con. Vì vậy, sản phẩm nên được thiết kế không chỉ phục vụ việc học tập cho con mà còn hỗ trợ phụ huynh và giáo viên trong việc theo dõi sát sao tiến độ học tập của con.
Ứng dụng vào UX Research
Việc phân tích người dùng theo Mô hình Hệ sinh thái Bronfenberner là một cách tiếp cận để đội nhóm phát triển sản phẩm có cái nhìn toàn diện về người dùng, rằng trải nghiệm người dùng không chỉ bị ảnh hưởng bởi sản phẩm mà còn bởi các yếu tố trong các môi trường khác nhau. Đồng thời, nhóm có thể lý giải vì sao lại có sự khác biệt trong từng persona.
